Top 5 # Ý Nghĩa Từ Thẩm Định Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 5/2023 # Top Trend

Khép lại khóa học News Literacy & Responsible Readers (Unitour), gần 40 sinh viên trường Trường Đại học Kinh tế – Tài chính thành phố Hồ Chí Minh (UEF) đã được trao chứng nhận hoàn thành xuất sắc khóa học. Với thời gian 2 tuần học tập trong đầu tháng 8, các bạn sinh viên UEF đã thu về vốn kỹ năng và kiến thức bổ ích cho việc học và cả đời sống.

TS. Đỗ Hữu Nguyên Lộc – Viện trưởng Viện quốc tế UEF tặng quà lưu niệm cho ông Matthew Ference – Trưởng phòng Văn hoá thông tin, Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại chúng tôi

Bà Huỳnh Tịnh Hoài Nhân – Trưởng dự án News Literacy & Responsible Readers chia sẻ tại buổi lễ tổng kết khóa học

Ông Matthew Ference trao giấy chứng nhận cho các bạn sinh viên hoàn thành khóa học

Trước buổi tổng kết, các bạn sinh viên còn có dịp trao đổi về chuyên đề “Tin giả trong lĩnh vực kinh tế – tài chính” cùng Nhà báo Minh Thiên (Tạp chí Forbes).

Các nhóm sinh viên chia sẻ kiến thức được đào sâu qua bài tập thuyết trình sáng tạo

Thầy Phan Văn Tú – Trưởng Bộ môn Báo chí, Khoa Báo chí và Truyền thông, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn chúng tôi đưa ra những góp ý cho bài thuyết trình của các sinh viên

Kết thúc khóa học, rất nhiều sinh viên đã có chia sẻ về sự đổi thay, cảm hứng đến từ lớp học, về hành trình bắt đầu trở thành người đọc có trách nhiệm hơn của người trẻ UEF.

Khóa học “Thẩm định thông tin” đã trở thành kỷ niệm đẹp với các sinh viên UEF sau 2 tuần đồng hành

News Literacy & Responsible Readers (Unitour) là dự án trang bị Kỹ năng “Thẩm định thông tin” dành cho sinh viên các trường đại học tại chúng tôi trong năm 2019. Mục tiêu dự án là giúp các bạn trẻ tăng cường kỹ năng phân tích, chọn lọc thông tin từ các phương tiện truyền thông đại chúng, trở thành độc giả có trách nhiệm hơn, góp phần xây dựng cộng đồng News Literacy từ môi trường giáo dục đại học.

Tin và ảnh: Dự án News Literacy & Responsible Readers

Việc quy định thẩm quyền của tòa án trong việc giải quyết các việc dân sự có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về phía tòa án và đương sự.

Việc quy định thẩm quyền của tòa án trong việc giải quyết các việc dân sự có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về phía tòa án và đương sự.

Việc quy định rõ ràng thẩm quyền của tòa án trong việc giải quyết các việc dân sự là cơ sở pháp lý để xác định một vụ việc cụ thể có thuộc thẩm quyền giải quyết của mình hay không. Tòa án sẽ phải căn cứ vào các quy định của pháp luật để xác định xem, đối với yêu cầu này thì mình có thẩm quyền giải quyết không. Từ đó, tòa án có thể thụ lý, giải quyết đúng các việc dân sự phát sinh trong xã hội thuộc thẩm quyền của mình, tránh trường hợp áp dụng không thống nhất gây kéo dài thời gian giải quyết do phải chuyển đi chuyển lại giữa các tòa án. Từ việc xác định được đúng thẩm quyền của mình, cũng tránh được trường hợp có tranh chấp thẩm quyền giữa các Tòa án cùng cấp với nhau.

Bên cạnh đó, việc xác định thẩm quyền giữa các Tòa án một cách hợp lý, khoa học tránh được sự chồng chéo trong việc thực hiện nhiệm vụ giữa Tòa án với các cơ quan nhà nước, giữa các Tòa án với nhau. Từ đó, góp phần tạo điều kiện cần thiết cho tòa án giải quyết nhanh chóng và đúng đắn các việc dân sự, nâng cao được hiệu quả giải quyết việc dân sự.

Ngoài ra, việc xác định thẩm quyền của Tòa án có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định những điều kiện về chuyên môn, nghiệp vụ cần thiết của đội ngũ cán bộ ở tòa án. Trên cơ sở đó có kế hoạch đáp ứng bảo đảm cho Tòa án phải thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của mình.

Việc phân định thẩm quyền của Tòa án trong việc giải quyết các việc dân sự là cơ sở để đương sự yêu cầu tòa án giải quyết các việc dân sự theo thủ tục TTDS. Trong cuộc sống, có nhiều việc dân sự mà tự bản thân đương sự không giải quyết được thì những quy định này sẽ là căn cứ để tổ chức, cá nhân biết được việc của mình có được giải quyết theo thủ tục TTDS hay không?

Ngoài ra, qua đó đương sự sẽ xác định được tòa án mà mình có thể gửi đơn yêu cầu tòa án thuận lợi cho mình trong việc tham gia tố tụng. Từ đó, giúp đương sự nhanh chóng thực hiện quyền khởi kiện, yêu cầu để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, tránh được việc gửi đơn lên tòa án không có thẩm quyền gây mất thời gian và chi phí.

User name là một từ tiếng anh khi dịch sang tiếng Việt có nghĩa là: người sử dụng – tên người dùng. Tên người dùng có thể do người dùng tự lập lên hoặc do quản trị của trang web cấp cho người dùng tùy theo mục đích của trang đó chia sẻ hay trang quản trị..

Với những người thường xuyên lướt web, tham gia nhiều diễn đàn thì việc khai báo usernme r ất thường xuyên và vì vậy chắc chắn họ hiểu rõ được ý nghĩa của từ này.

Hiểu theo nghĩa đơn giản nhất khi bạn có một usename của một diễn đàn hay trang web tức là bạn có một quyền hạn nhất định đối với website đó, quyền ở đây có thể phân chia là nhiều dạng khác nhau. như đăng bài, sửa bài, thêm bớt thông tin….

Username là gì? nó thường xuất hiện ở những nơi nào?

Thông thường một username bao giờ cũng có hai phẩn chính là : Username – Tên người sử dụng, và password: mật khẩu để đăng nhập

Username tại các phần mền miễn phí, các trang miễn phí

Trên các diễn đàn công cộng, các phần mền kết nối mọi người….Khi bạn tham gia một diễn đàn nào đó thường là một trang web khổng lồ với nhiều tính năng được tích hợp người quản trị thường yêu cầu bạn đăng ký thành viên. Việc đăng ký này sẽ tùy thuộc vào đọ bảo mật mà có những quy định riêng về thành viên

các phần mền kết nối như yahoo messenger, live chat, skype… tất cả đều cần đăng ký thành viên trước khi sử dụng. việc này thể hiện bạn tên gì trên diễn đàn đó trước khi bạn có thể nói chuyện với ai đó.

Username được cấp quyền sử dụng

Những cá nhân này tùy theo cấp quản lý sẽ được quản lý một mảng thông tin nào đó. Những username này được người quản trị cấp cho họ nhằm khai thác thông tin nhanh nhất. mang lại sự kiểm soát trong công việc

Với những username được cấp như vậy việc quản lý thông tin đăng nhập luôn rất khắt khe bởi việc dò rỉ thông tin có thể làm tổn hại đến uy tín tổn hại đến quá trình kinh doanh của doanh nghiệp

Quản trị Usename có đặc điểm gì

Việc trao quyền cho người dùng là cần thiết, nhưng việc quản lý thông tin đăng lên trên trang còn quan trọng hơn, vậy mỗi web site đặc biệt những web thương mại điện tử họ quản lý usename từ khi cấp cho đến trong suốt quá trình dùng luôn cần kiểm soát rất chặt các thông tin nhằm những thông tin được đăng lên trang được kiểm duyệt một cách chính thống

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN 

Đinh Văn Sơn

TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT (so sánh với tiếng Anh)

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2013

G ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN 

Đinh Văn Sơn

TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNGVIỆT (so sánh với tiếng Anh) Chuyên ngành: Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu Mã số: 62220110

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Đức Dân Phản biện độc lập: 1. PGS. TS. Trịnh Sâm 2. chúng tôi Nguyễn Thị Việt Thanh 3. TS. Nguyễn Thị Phƣơng Trang Phản biện 1: GS. TS. Nguyễn Thiện Giáp Phản biện 2: PGS. TS. Trịnh Sâm Phản biện 3: TS. Nguyễn Thị Phƣơng Trang

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2013

ii

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trính nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ một công trính nào khác.

Tác giả luận án Đinh Văn Sơn

iii

LỜI CẢM ƠN Tác giả có lẽ đã không thể viết nên đƣợc gần 300 trang giấy cho công trính nghiên cứu khoa học này nếu nhƣ không có đƣợc sự động viên và giúp đỡ của nhiều ngƣời, cả trong và ngoài ngôi trƣờng thân yêu của tác giả, Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp. Hồ Chì Minh. Một lời cảm ơn chân thành từ tận đáy lòng xin dành cho tất cả họ. Tuy vậy, tác giả cảm thấy nhƣ thế vẫn chƣa đủ. Tác giả xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với G iáo sƣ hƣớng dẫn: GS. TS. Nguyễn Đức Dân, ngƣời đã luôn ở bên cạnh, dành nhiều thời gian, công sức và cả tính thƣơng để chỉ bảo cho tác giả, sửa từng dòng chữ, từng trang tác giả viết. Tác giả cũng xin cảm ơn GS. TS. Bùi Khánh Thế, PGS. TS. Nguyễn Văn Huệ, PGS. TS. Trần Thị Ngọc Lang, PGS. TS. Nguyễn Thị Hai, PGS. TS. Trịnh Sâm, PGS. TS. Dƣ Ngọc Ngân, PGS. TS. Lê Khắc Cƣờng, TS. Huỳnh Bá Lân, TS. Nguyễn Thị Kiều Thu, TS. Huỳnh Thị Hồng Hạnh, TS. Nguyễn Thị Phƣơng Trang đã cho tác giả những lời khuyên thật bổ ìch. Xin cảm ơn các Giáo sƣ, Tiến sĩ, các Giảng viên của Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp. Hồ Chì Minh đã giảng dạy và giúp đỡ tác giả rất nhiều trong quá trính học tập và thực hiện luận án ở trƣờng cũng nhƣ đã cho những ý kiến đóng góp thật sâu sắc , thật ý nghĩ a dành cho luận án kể tƣ̀ khi luận án còn là một bản thảo. Và tác giả cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo Trƣờng Đại học Luật Tp. Hồ Chì Minh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trính học tập. Xin cảm ơn các anh chị và các bạn đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ tác giả thực hiện luận án. Tác giả luận án Đinh Văn Sơn

iv

1

0.1. Lý do chọn đề tài

1

0.2. Lịch sử vấn đề

2

0.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

12

0.4. Phƣơng pháp nghiên cứu và nguồn ngữ liệu

13

0.5. Giá trị, ý nghĩa của luận án

13

0.6. Bố cục của luận án

14

Chƣơng 1: TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT

16

1.1. Quan niệm về từ phiếm định trong tiếng Việt

16

1.1.1. Đị nh nghĩ a từ phiếm định

16

1.1.2. Các tiểu loại từ phiếm định trong tiếng Việt

16

1.2. Ý nghĩa và cách dùng của từ phiếm định trong tiếng Việt

18

1.2.1. Ý nghĩa và cách dùng của chỉ định từ phiếm định trong tiếng Việt

18

1.2.2. Ý nghĩa và cách dùng của đại từ phiếm định trong tiếng Việt

22

1.2.3. Ý nghĩa và cách dùng của lượng từ phiếm định trong tiếng Việt

30

1.2.4. Ý nghĩa và cách dùng của quán từ phiếm định trong tiếng Việt

39

1.3. Chức năng ngữ dụng của từ phiếm định trong tiếng Việt

40

1.3.1. Chức năng khẳng định tuyệt đối của từ phiếm định trong tiếng Việt

40

v

1.3.2. Chức năng phủ định tuyệt đố i của từ phiếm định trong tiếng Việt

44

1.3.3. Chức năng chất vấn-bác bỏ của từ phiếm định trong tiếng Việt Tiểu kết

Chƣơng 2: TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG ANH

53

2.1. Quan niệm về từ phiếm định trong tiếng Anh

53

2.1.1. Đị nh nghĩ a từ phiếm định

53

2.1.2. Các tiểu loại từ phiếm định trong tiếng Anh

53

2.2. Ý nghĩa và cách dùng của từ phiếm định trong tiếng Anh

55

2.2.1. Ý nghĩa và cách dùng của chỉ định từ phiếm định trong tiếng Anh

55

2.2.2. Ý nghĩa và cách dùng của đại từ phiếm định trong tiếng Anh

59

2.2.3. Ý nghĩa và cách dùng của lượng từ phiếm định trong tiếng Anh

69

2.2.4. Ý nghĩa và cách dùng của quán từ phiếm định trong tiếng Anh

81

2.2.5. Ý nghĩa và cách dùng của trạng từ phiếm định trong tiếng Anh

82

2.3. Chức năng ngữ dụng của từ phiếm định trong tiếng Anh

86

2.3.1. Chức năng khẳng định tuyệt đối của từ phiếm định trong tiếng Anh

86

2.3.2. Chức năng phủ định tuyệt đối của từ phiếm định trong tiếng Anh

86

2.3.3. Chức năng chất vấn-bác bỏ của từ phiếm định trong tiếng Anh

87

vi

Tiểu kết

88

Chƣơng 3: ĐỐI CHIẾU TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH

90

3.1. Những điểm tƣơng đồng

90

3.2. Những điểm dị biệt

96

3.3. Nhận xét chung về từ phiếm định trong tiếng Việt và tiếng Anh

103

Chƣơng 4: HÌNH THỨC TƢƠNG ĐƢƠNG CỦA TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH

106

4.1. Hính thức tƣơng đƣơng của từ phiếm định trong tiếng Việt

106

4.2. Hính thức tƣơng đƣơng của từ phiếm định trong tiếng Anh

126

4.3. Đối chiếu hính thức tƣơng đƣơng

144

Tiểu kết KẾT LUẬN

5.1. Những đóng góp của luận án

148

5.2. Những hạn chế chủ yếu của luận án

150

Tài liệu tham khảo

151

Nguồn ngữ liệu minh họa

159

162

vii

viii

ix

Vì dụ: I did nothing deliberately. [WH, 82] „Tôi chẳng làm điều gì một cách cố tính cả.‟ [ĐGH, 94] 3. ĐÁNH SỐ 3.1. Đối với các vì dụ minh họa Các vì dụ minh họa sẽ đƣợc ghi số thứ tự theo từng chƣơng. Vì dụ: Chƣơng 1 có số thứ tự các vì dụ minh họa từ (1), (2), (3), (4)… đến (n). Chƣơng 2 có số thứ tự các vì dụ minh họa từ (1), (2), (3), (4)… đến (n). ………………………………………………………………………………… 3.2. Đối với phần chú thìch Số thứ tự các phần chú thìch cũng đƣợc ghi riêng cho từng chƣơng. Vì dụ: Chƣơng 1 có thứ tự chú thìch từ 1, 2, 3, 4… đến n. Chƣơng 2 có thứ tự chú thìch từ 1, 2, 3, 4… đến n. …………………………………………………… 4. VIẾT TẮT Để tiện theo dõi, chúng tôi hạn chế sử dụng các từ viết tắt trong luận án ngoại trừ những thuật ngữ đƣợc lặp lại rất nhiều lần. Mỗi thuật ngữ đƣợc viết tắt này sẽ đƣợc ghi đầy đủ khi xuất hiện lần đầu trong mỗi chƣơng, bên cạnh đó là chữ viết tắt đƣợc để trong dấu ngoặc đơn. Vì dụ: Cao Xuân Hạo (chủ biên ) [2005] cho rằng đại từ phiếm đị nh (ĐTPĐ) trong tiếng Việt gồm sáu loại. BẢNG DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN 1 Bn: bổ ngƣ̃

9

LT: lƣợng từ

2 CĐT: chỉ định từ

10 LTPĐ: lƣợng từ phiếm định

3 CĐTPĐ: chỉ định từ phiếm định

11 QTPĐ: quán từ phiếm định

4 Cn: chủ ngữ

12 TPĐ: từ phiếm định

5 DT: danh từ

13

6 ĐT: đại từ

14 TrT: trạng từ

7 ĐTNV: đại từ nghi vấn

15 TrTPĐ: trạng từ phiếm định

8 ĐTPĐ: đại từ phiếm định

16 VT: vị từ

TT: tình từ

x

5. KÝ HIỆU Một số ký hiệu sau đây đƣợc sử dụng trong luận án: 1 Dấu /: hay, hoặc

5

Dấu ≈: có giá trị tƣơng đƣơng với

2 Dấu +: có, cộng với, kết hợp với

6

Dấu *: câu không chấp nhận đƣợc

3 Dấu →: có thể dịch thành, có thể 7 hiểu là 4 Dấu =: có giá trị bằng với

Dấu ?: câu khó có thể chấp nhận đƣợc

8

Dấu X: hính thức không có trong tiếng Anh

1

MỞ ĐẦU 0.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Từ phiếm định1 (TPĐ) là lớp từ xƣa nay ìt nhiều đã đƣợc đề cập đến trong hầu hết các sách ngữ pháp (grammar) tiếng Việt và tiếng Anh. Nhƣng một công trính xem xét đầy đủ về lớp từ này thí từ trƣớc tới nay chƣa hề có. Việc nghiên cứu TPĐ (indefinite word) một cách có hệ thống theo hƣớng đối sánh giữa hai ngôn ngữ ViệtAnh sẽ rất có ý nghĩa khoa học và thực tiễn ví nó không những góp phần vào việc nghiên cứu ngữ pháp, ngữ nghĩa (semantics) và ngữ dụng (pragmatics) của một ngôn ngữ mà còn đóng góp tìch cực vào những công việc mang tình thực tiễn sâu sắc hơn nhƣ: việc dịch thuật giữa các ngôn ngữ, việc biên soạn các loại từ điển, sách giáo khoa, giáo trình… Là giảng viên giảng dạy tiếng Anh ở trƣờng Đại học Luật Tp. Hồ Chì Minh, trong quá trính giảng dạy chúng tôi nhận thấy có rất nhiều sinh viên năm thứ hai2 trong các lớp: Dân sƣ̣ , Hính sự và Hành chánh K 32… không biết TPĐ là gí cả. Để giúp các sinh viên này biết đƣợc ý nghĩa và chức năng của TPĐ cũng nhƣ những điểm tƣơng đồng và dị biệt giữa TPĐ tiếng Việt và tiếng Anh và thí nhất thiết phải có một công trính nghiên cứu riêng về TPĐ trong tiếng Việt theo hƣớng đối sánh với lớp từ tƣơng đƣơng trong tiếng Anh. Từ những lý do đƣợc đề cập bên trên, chúng tôi quyết định chọn đề tài: “Từ phiếm định trong tiếng Việt (so sánh với tiếng Anh)” làm đối tƣợng nghiên cứu của luận án với niềm hy vọng rằng những kết quả nghiên cứu về lớp từ này sẽ rất hữu 1

Có rất nhiều tên gọi khác nhau cho lớ p từ này. Nếu nhƣ Trƣơng Văn Chì nh và Nguyễn

Hiến Lê [1963]… gọi nó là từ bất định thì Nguyễn Kim Thản [1964/97] và Bùi Đức Tịnh [1966/95]… gọi là từ phiếm chỉ. Trong khi đó Cao Xuân Hạo (chủ biên) [2005]… lại gọi là từ chưa xác đị nh , từ không xác đị nh . Nhƣng để thống nhất , chúng tôi chọn cách gọi tên theo Nguyễn Đƣ́c Dân [1987] cho lớp từ này là từ phiếm đị nh trong suốt luận án. 2

Ở trƣờng Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh, sinh viên bắt đầu học tiếng Anh tƣ̀ học kỳ 1 năm

thƣ́ hai.

2

3

Các tác giả cũng nhấn mạnh thêm rằng LTPĐ thƣờng không có loại từ (classifier) hay LT (quantifier) trỏ đơn vị (unit) theo sau. Vì dụ: (3) Ông Giáp có nhiều nhà cho thuê lắm. Các từ đơn và từ kép nhƣ: cả, tất, hết thảy, tất cả đƣợc gọi là những LT trỏ lƣợng toàn thể. Vài, dăm, mấy, mƣơi đƣợc gọi là LT trỏ lƣợng phỏng chừng và mỗi, một là những LT trỏ lƣợng nhất định. Trong khi đó, những, các, mọi đƣợc coi là những LT trỏ số. Vì dụ: (4) Chị Giáp mua tất cả cam của chị Ất. 0.2.1.3. Nguyễn Kim Thản Trong quyển Nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt xuất bản năm 1964/97, ở phần đại từ nghi vấn (ĐTNV), tác giả có nêu ý nghĩa phiếm đị nh của các

từ này. Theo tác

giả, tất cả các ĐTNV (interrogative pronoun) trong tiếng Việt đều có thể có ý nghĩa phiếm đị nh, nghĩa là các từ này không còn ý nghĩa nghi vấn nữa mà chỉ có ý nghĩa chung chung, không trỏ vào một sự vật, một tình chất hay một trạng thái cụ thể nào. Ý nghĩa của ĐTNV trở nên phiếm đị nh khi ĐTNV đƣợc đặt trƣớc từ cũng và khi đó ĐTNV trở thành ĐTPĐ . Theo tác giả , các ĐTPĐ bao gồm ai, gì, đâu, đâu đâu, đâu đấy, nào, sao, bao giờ, bao nhiêu. Vì dụ: (5) Cái gì thái quá cũng không tốt. Các ĐTNV cũng trở thành ĐTPĐ khi chúng đƣợc dùng trong

câu phủ định

(negative sentence) và câu cảm thán (exclamatory sentence). (6) Thứ chẳng nói gì… (7) Vợ con gì! Ngoài ra, tác giả cũng đề cập đến các LTPĐ vài, dăm, cả, tất cả, hết thảy, mọi. 0.2.1.4. Bùi Đức Tịnh Các tiểu loại TPĐ đƣợc tác giả đề cập đến trong quyển Văn phạm Việt Nam công bố năm 1966/95 là ĐTPĐ, CĐTPĐ và LTPĐ . ĐTPĐ gồm hai loại: loại chỉ ngƣời : ai, ai ai, nấy, ai nấy, ngƣời, kẻ… kẻ, kẻ… ngƣời, kẻ thì… ngƣời thì, loại chỉ ngƣời lẫn vật: cả, tất, tất cả, hết thảy. Vì dụ: (8) Ai lo việc nấy. (việc nấy = việc của ngƣời ấy)

4

CĐTPĐ thì có nào, gì, chi, kia, nọ, gì… ấy (nấy), nào… ấy (nấy), bất cứ và các từ vốn là LTPĐ nhƣ: mỗi, tƣ̀ng, vài, mấy, một í t, cả, tất cả , hết thảy, nhiều, các, nhƣ̃ng, phần đông, đa số. Vì dụ: (9) Cha nào con nấy. Trong khi đó, LTPĐ lại bao gồm mỗi, từng, vài, mấy, ít, thiểu số, cả, tất cả, hết thảy, nhiều, các, những, phần đông, đa số, đại đa số, tất cả mọi. (10) Mỗi ngƣời đều có nhiệm vụ trong xã hội. Một điều đáng lƣu ý, theo tác giả, là tính từ (TT) khác cũng có thể biến di từ loại thành một CĐTPĐ. Vì dụ: (11) Anh ấy bây giờ khác ngày trƣớc rất nhiều. Khác ở đây chỉ một tình cách (không giống, đã thay đổi). Do vậy nó là TT (adjective). (12) Ông hãy tím ngƣời khác. Khác trong câu này thêm một ý nghĩa khái quát vào cho ngƣời nên nó đã biến di từ loại thành một CĐTPĐ. 0.2.1.5. Lê Văn Lý Trong quyển Sơ thảo ngữ pháp Việt Nam xuất bản năm 1972, ở hạng mục số, tác giả có đề cập đến một số LTPĐ mà tác giả gọi là những ngữ vị3 (glosseme) chỉ số nhiều nhƣ: những, mấy, lắm, nhiều và những ngữ vị chỉ số tập hợp: cả, các, mọi. Theo tác giả, tất cả các từ này đều đứng trƣớc DT. Vì dụ: (13) Làng này chỉ có mấy gia đính thôi. (14) Ngƣời đó thí ch lắm con. 0.2.1.6. Nguyễn Tài Cẩn Trong quyển Ngữ pháp tiếng Việt xuất bản năm 1975/96, tác giả có đề cập đến hai tiểu loại TPĐ. Đó là LTPĐ và quán từ phiếm định (QTPĐ). LTPĐ gồm nhƣ̃ng tƣ̀ chỉ lƣợng phỏng chừng nhƣ: vài, dăm, dăm ba, mƣơi, nhƣ̃ng tƣ̀ chỉ sự phân bố 3

Là “nhƣ̃ng tƣ̣ ngƣ̃ diễn tả nhƣ̃ng tƣơng quan giƣ̃a nhƣ̃ng ý nghĩ a vị

27]

.” [Lê Văn Lý , 1972,

5

(distribution): mỗi, tƣ̀ng, mọi và những từ chỉ ý nghĩa toàn bộ : tất cả , hết thảy , hầu hết , cả. Theo tác giả , các từ chỉ số lƣợng này thƣờng xuất hiện ở p

hần đầu

danh ngữ (noun phrase). Vì dụ : vài học sinh. QTPĐ (indefinite article) bao gồm các từ nhƣ̃ng, các, một. 0.2.1.7. Nguyễn Đức Dân Trong quyển Lôgích, ngữ nghĩ a và cú pháp xuất bản năm 1987, tác giả đã đề cập rất rõ đến chƣ́c năng ngữ dụng của TPĐ trong tiếng Việt. Theo tác giả, ngƣời ta có thể dùng ĐTPĐ để: – Khẳng định tuyệt đối: (15) Ở đâu cũng có ngƣời tốt. – Phủ định tuyệt đối: (16) Sinh viên nào anh Ba cũng không biết. – Bác bỏ: Bác bỏ với gì: (17) Có việc gì anh ấy không biết. Bác bỏ với đâu: (18) Tôi có quyền bính luận sở thìch của ngƣời khác đâu. Bác bỏ với sao: (19) Anh bảo nó đến sao đƣợc. Ngoài ra, một số LTPĐ khác cũng đƣợc nhắc đến . Đó là các lượng từ tồn tại (existential quantifier): một số, dăm, vài ba, mấy, nhiều, phần lớn, ít và các lượng từ phổ quát (universial quantifier): tất cả, mọi, mỗi, toàn thể, bất kỳ. (20) Tôi đã hỏi mọi ngƣời, chỉ còn cô Ba là chƣa hỏi. 0.2.1.8. Diệp Quang Ban Trong quyển Ngữ pháp tiếng Việt phổ thông (tập 1) xuất bản năm 1989, tiểu loại TPĐ đƣợc tác giả nhắc đến là ĐTPĐ . Các từ này đƣợc dùng trong câu khẳng đị nh (positive/affirmative sentence) tuyệt đối và câu phủ đị nh tuyệt đối. Vì dụ: (21) Ai cũng (không) biết nó. (22) Ở đâu cũng không mƣa.

6

Ngoài ra, cũng theo tác giả, các từ này còn đƣợc dùng trong câu bác bỏ. Chẳng hạn: (23) Có ai việc gì đâu? Trong câu này, có… đâu là khuôn bác bỏ và đâu không phải là ĐT với ý nghĩa nghi vấn mà là ĐT với ý nghĩa phiếm định. 0.2.1.9. Bùi Tất Tƣơm (chủ biên), Nguyễn Văn Bằng và Hoàng Xuân Tâm Trong giáo trình Cơ sở ngôn ngữ học và tiế ng Việt xuất bản năm 1997, trong phần đại từ (ĐT), các tác giả có nhắc đến các ĐTPĐ ai, gì, đâu, nào, sao, bao giờ, bao nhiêu. Trong phần LT, các LTPĐ mỗi, từng, mấy, những, các, mọi, cả, tất cả, số đông, vô số cũng đƣợc nhắc đến. Theo các tác giả, mấy và những luôn luôn đòi hỏi DT trỏ đơn vị đi theo nó phải đƣợc hạn định loại hoặc đặc trƣng, hoặc phải đƣợc chỉ xuất (demonstrative). Vì dụ: mấy quyển sách, những tấm ảnh. Cũng theo các tác giả , các, mọi, cả, tất cả chỉ toàn bộ số phần tử trong một tập hợp đã đƣợc tiền giả định4 (presupposition), nhƣng chúng cũng không chỉ ra đƣợc một số đếm chình xác hay ƣớc chừng nào cả. Vì dụ: (24) Mọi ngƣời sinh ra đều có quyền bính đẳng. 0.2.1.10. Đỗ Thị Kim Liên Trong quyển Ngữ pháp tiếng Việt công bố năm 1999, ở phần ĐTNV, tác giả có đề cập thêm rằng ĐTNV còn có thể sử dụng nhƣ ĐT (pronoun) mang ý nghĩa phiếm đị nh. Các ĐTPĐ đƣợc dùng để chỉ sự phủ định, sự bác bỏ. Chúng là những ĐTNV chuyển hóa thành và chúng chỉ có thể tồn tại trong tiếng Việt mà thôi. Vì dụ: (25) Ai mà biết đƣợc. = Không ai biết. (26) Nói làm gì. = Không nên nói. (27) Có sao đâu. = Không việc gì. (28) Tôi đâu có biết. = Không biết. (29) Tôi có bao giờ nói. = Không nói. 4

Là “nhƣ̃ng điều không nói ra mà ngƣời ta lại nhận ra . Không nói ra nhƣng không vì không

muốn nói ra, mà ví cơ chế ngôn ngữ.” [Nguyễn Đƣ́c Dân, 2001, 14]

7

(30) Tôi nào có biết. = Không biết. Ngoài ra , một số ĐTPĐ khác mà tác giả gọi là ĐT

tổng thể cũng đƣợc nhắc đến

nhƣ: cả, tất cả, hết thảy. 0.2.1.11. Nguyễn Phú Phong Các tiểu loại TPĐ đƣợc tác giả nhắc đến trong quyể n Những vấn đề ngữ pháp tiếng Việt xuất bản năm 2002 là các ĐTPĐ ai, đâu, gì, các CĐTPĐ nào, kia, nọ, bao nhiêu và các QTPĐ nhƣ̃ng, các, một. 0.2.1.12. Cao Xuân Hạo (chủ biên), Nguyễn Văn Bằng, Hoàng Xuân Tâm và Bùi Tất Tƣơm Với quyển Ngữ đoạn và từ loại xuất bản năm 2005, các tác giả có đề cập đến ĐTPĐ và LTPĐ. Theo các tác giả, ĐTPĐ đƣợc dùng để chỉ những sự vật hoặc sự tình (state of affairs) phiếm định. Chúng bao gồm sáu loại: chỉ ngƣời ai, chỉ vật gì, nào, chỉ địa điểm đâu, chỉ thời gian bao giờ, chỉ số lƣợng bao nhiêu và chỉ sự tì nh sao. Trong khi đó, LTPĐ bao gồm các từ những, các, mấy, mỗi, từng, mọi, cả, tất cả. Các từ này làm lượng ngữ5 (quantifier) của DT trỏ đơn vị làm trung tâm trong danh ngữ. Chẳng hạn: mấy ngƣời thợ xây, những ngôi nhà này, từng miếng ăn, tất cả các bạn. 0.2.2. Việc nghiên cƣ́u từ phiếm đị nh trong tiếng Anh Cũng giống nhƣ TPĐ trong tiếng Việt, TPĐ trong tiếng Anh cũng đã đƣợc nhắc đến trong các sách ngữ pháp từ rất lâu, nhiều nhất và mạnh mẽ nhất là vào thập niên 70 trở về sau. Khi nhắc đến các TPĐ trong tiếng Anh thí không thể không nhắc đến các tác giả tiêu biểu sau đây: 0.2.2.1. G. Leech và J. Svartvik Trong quyển A communicative grammar of English xuất bản lần đầu vào năm 1975, các tác giả có đề cập đến bốn tiểu loại TPĐ: LTPĐ bao gồm every, all, each, both, some, any, either, many, more, most, enough, (a) few, fewer, less, several, 5

Là đị nh ngữ (determiner) chỉ lƣợng đƣ́ng phí a trƣớc.

8

much, (a) little, least, no, none, neither, lots of, a lot of, plenty of, a great deal of, a large amount of, a large number of. Các LTPĐ này có thể đƣợc dùng nhƣ CĐTPĐ. Vì dụ: (31) We didn‟t buy much food. „Chúng tôi không mua nhiều thƣ́c ăn.‟ ĐTPĐ bao gồm everybody, everyone, somebody, someone, anybody, anyone, nobody, no one, everything, something, anything, nothing và các từ vốn là LTPĐ nhƣ: all, each, both, some, any, either, many, more, most, enough, (a) few, fewer, less, several, much, none, neither. Ý n ghĩa phiếm định của c ác ĐT one, you, they cũng đƣợc nhắc đến. Vì dụ: (32) One never knows what may happen. „Ngƣời ta không bao giờ biết đƣợc chuyện gí có thể xả y ra.‟ Trạng từ phiếm định (TrTPĐ) bao gồm somewhere, anywhere, everywhere, nowhere, often, always, usually, regularly, frequently, sometime, sometimes, occasionally, rarely, seldom, ever, never. Vì dụ: (33) They regularly take their dog for a walk in the evening. „Họ thƣờng dắt chó đi bộ dạo chơi vào ban đêm.‟ QTPĐ bao gồm a, an. Các từ này đƣợc s ử dụng khi ngƣời nghe không biết đƣợc ngƣời nói muốn nói đến ngƣời nào, vật gì một cách cụ thể . Vì dụ: (34) Bill became a successful businessman. „Bill trở thành một thƣơng gia thành công.‟ 0.2.2.2. A.J. Thomson và A.V. Martinet Trong quyển A practical English grammar phát hành năm 1985, các tác giả đã đề cập đến QTPĐ a, an và các ĐTPĐ you, one, they. Ngoài ra, các tác giả cũng nêu cách dùng của một số TPĐ khác nhƣ: all, every, each, both, either, neither, some, any, no, other, another, someone, somebody, something, anyone, anybody, anything, no one, nobody, nothing, everyone, everybody, everything. Tác giả đã phân tìch cách dùng các từ này tƣơng đối rõ, đặc biệt là các từ all, every và each. All mang nghĩa một số ngƣời hay vật đƣợc xem nhƣ là một nhóm, trong khi đó every mang nghĩa một số ngƣời hay vật đƣợc xem nhƣ riêng lẻ. Nhƣng

9

trong thực tế, every và các từ ghép của nó thƣờng đƣợc dùng khi ngƣời ta nghĩ về một nhóm. Each mang nghĩa một số ngƣời hay vật đƣợc xem nhƣ riêng lẻ. Every có thể mang nghĩa này nhƣng ìt nhấn mạnh đến tình chất riêng lẻ hơn. Vì dụ: (35) Every man had a weapon. „Mọi ngƣời đàn ông đều có vũ khì.‟ Câu này ngụ ý rằng ngƣời nói đã đếm những ngƣời đàn ông, đếm những vũ khì và thấy rằng hai con số này khớp với nhau. 0.2.2.3. M. Frank Trong quyển Modern English: A practical reference guide xuất bản năm 1986, tác giả có đề cập đến QTPĐ, ĐTPĐ và LTPĐ. ĐTPĐ bao gồm someone, somebody, something, anyone, anybody, anything, no one, nobody, nothing, everyone, everybody, everything. Trong khi đó, LTPĐ bao gồm all, another, any, both, each, either, few, least, less. Các từ này, theo tác giả, vừa có thể sử dụng nhƣ ĐT vừa có thể sử dụng nhƣ TT. (36) No one passed the examination. „Không ai thi đậu cả.‟ (37) He bought some chairs. „Anh ta mua một số ghế.‟ 0.2.2.4. J. Allsop Các tiểu loại TPĐ mà tác giả đề cập đến trong quyển Students’ English grammar xuất bản năm

1992 là các QTPĐ

a, an, các ĐTPĐ someone, somebody,