Top 12 # Ý Nghĩa Của Từ Phiếm Định Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 3/2023 # Top Trend

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN 

Đinh Văn Sơn

TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT (so sánh với tiếng Anh)

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2013

G ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN 

Đinh Văn Sơn

TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNGVIỆT (so sánh với tiếng Anh) Chuyên ngành: Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu Mã số: 62220110

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Đức Dân Phản biện độc lập: 1. PGS. TS. Trịnh Sâm 2. chúng tôi Nguyễn Thị Việt Thanh 3. TS. Nguyễn Thị Phƣơng Trang Phản biện 1: GS. TS. Nguyễn Thiện Giáp Phản biện 2: PGS. TS. Trịnh Sâm Phản biện 3: TS. Nguyễn Thị Phƣơng Trang

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2013

ii

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trính nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ một công trính nào khác.

Tác giả luận án Đinh Văn Sơn

iii

LỜI CẢM ƠN Tác giả có lẽ đã không thể viết nên đƣợc gần 300 trang giấy cho công trính nghiên cứu khoa học này nếu nhƣ không có đƣợc sự động viên và giúp đỡ của nhiều ngƣời, cả trong và ngoài ngôi trƣờng thân yêu của tác giả, Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp. Hồ Chì Minh. Một lời cảm ơn chân thành từ tận đáy lòng xin dành cho tất cả họ. Tuy vậy, tác giả cảm thấy nhƣ thế vẫn chƣa đủ. Tác giả xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với G iáo sƣ hƣớng dẫn: GS. TS. Nguyễn Đức Dân, ngƣời đã luôn ở bên cạnh, dành nhiều thời gian, công sức và cả tính thƣơng để chỉ bảo cho tác giả, sửa từng dòng chữ, từng trang tác giả viết. Tác giả cũng xin cảm ơn GS. TS. Bùi Khánh Thế, PGS. TS. Nguyễn Văn Huệ, PGS. TS. Trần Thị Ngọc Lang, PGS. TS. Nguyễn Thị Hai, PGS. TS. Trịnh Sâm, PGS. TS. Dƣ Ngọc Ngân, PGS. TS. Lê Khắc Cƣờng, TS. Huỳnh Bá Lân, TS. Nguyễn Thị Kiều Thu, TS. Huỳnh Thị Hồng Hạnh, TS. Nguyễn Thị Phƣơng Trang đã cho tác giả những lời khuyên thật bổ ìch. Xin cảm ơn các Giáo sƣ, Tiến sĩ, các Giảng viên của Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp. Hồ Chì Minh đã giảng dạy và giúp đỡ tác giả rất nhiều trong quá trính học tập và thực hiện luận án ở trƣờng cũng nhƣ đã cho những ý kiến đóng góp thật sâu sắc , thật ý nghĩ a dành cho luận án kể tƣ̀ khi luận án còn là một bản thảo. Và tác giả cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo Trƣờng Đại học Luật Tp. Hồ Chì Minh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trính học tập. Xin cảm ơn các anh chị và các bạn đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ tác giả thực hiện luận án. Tác giả luận án Đinh Văn Sơn

iv

1

0.1. Lý do chọn đề tài

1

0.2. Lịch sử vấn đề

2

0.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

12

0.4. Phƣơng pháp nghiên cứu và nguồn ngữ liệu

13

0.5. Giá trị, ý nghĩa của luận án

13

0.6. Bố cục của luận án

14

Chƣơng 1: TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT

16

1.1. Quan niệm về từ phiếm định trong tiếng Việt

16

1.1.1. Đị nh nghĩ a từ phiếm định

16

1.1.2. Các tiểu loại từ phiếm định trong tiếng Việt

16

1.2. Ý nghĩa và cách dùng của từ phiếm định trong tiếng Việt

18

1.2.1. Ý nghĩa và cách dùng của chỉ định từ phiếm định trong tiếng Việt

18

1.2.2. Ý nghĩa và cách dùng của đại từ phiếm định trong tiếng Việt

22

1.2.3. Ý nghĩa và cách dùng của lượng từ phiếm định trong tiếng Việt

30

1.2.4. Ý nghĩa và cách dùng của quán từ phiếm định trong tiếng Việt

39

1.3. Chức năng ngữ dụng của từ phiếm định trong tiếng Việt

40

1.3.1. Chức năng khẳng định tuyệt đối của từ phiếm định trong tiếng Việt

40

v

1.3.2. Chức năng phủ định tuyệt đố i của từ phiếm định trong tiếng Việt

44

1.3.3. Chức năng chất vấn-bác bỏ của từ phiếm định trong tiếng Việt Tiểu kết

Chƣơng 2: TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG ANH

53

2.1. Quan niệm về từ phiếm định trong tiếng Anh

53

2.1.1. Đị nh nghĩ a từ phiếm định

53

2.1.2. Các tiểu loại từ phiếm định trong tiếng Anh

53

2.2. Ý nghĩa và cách dùng của từ phiếm định trong tiếng Anh

55

2.2.1. Ý nghĩa và cách dùng của chỉ định từ phiếm định trong tiếng Anh

55

2.2.2. Ý nghĩa và cách dùng của đại từ phiếm định trong tiếng Anh

59

2.2.3. Ý nghĩa và cách dùng của lượng từ phiếm định trong tiếng Anh

69

2.2.4. Ý nghĩa và cách dùng của quán từ phiếm định trong tiếng Anh

81

2.2.5. Ý nghĩa và cách dùng của trạng từ phiếm định trong tiếng Anh

82

2.3. Chức năng ngữ dụng của từ phiếm định trong tiếng Anh

86

2.3.1. Chức năng khẳng định tuyệt đối của từ phiếm định trong tiếng Anh

86

2.3.2. Chức năng phủ định tuyệt đối của từ phiếm định trong tiếng Anh

86

2.3.3. Chức năng chất vấn-bác bỏ của từ phiếm định trong tiếng Anh

87

vi

Tiểu kết

88

Chƣơng 3: ĐỐI CHIẾU TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH

90

3.1. Những điểm tƣơng đồng

90

3.2. Những điểm dị biệt

96

3.3. Nhận xét chung về từ phiếm định trong tiếng Việt và tiếng Anh

103

Chƣơng 4: HÌNH THỨC TƢƠNG ĐƢƠNG CỦA TỪ PHIẾM ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH

106

4.1. Hính thức tƣơng đƣơng của từ phiếm định trong tiếng Việt

106

4.2. Hính thức tƣơng đƣơng của từ phiếm định trong tiếng Anh

126

4.3. Đối chiếu hính thức tƣơng đƣơng

144

Tiểu kết KẾT LUẬN

5.1. Những đóng góp của luận án

148

5.2. Những hạn chế chủ yếu của luận án

150

Tài liệu tham khảo

151

Nguồn ngữ liệu minh họa

159

162

vii

viii

ix

Vì dụ: I did nothing deliberately. [WH, 82] „Tôi chẳng làm điều gì một cách cố tính cả.‟ [ĐGH, 94] 3. ĐÁNH SỐ 3.1. Đối với các vì dụ minh họa Các vì dụ minh họa sẽ đƣợc ghi số thứ tự theo từng chƣơng. Vì dụ: Chƣơng 1 có số thứ tự các vì dụ minh họa từ (1), (2), (3), (4)… đến (n). Chƣơng 2 có số thứ tự các vì dụ minh họa từ (1), (2), (3), (4)… đến (n). ………………………………………………………………………………… 3.2. Đối với phần chú thìch Số thứ tự các phần chú thìch cũng đƣợc ghi riêng cho từng chƣơng. Vì dụ: Chƣơng 1 có thứ tự chú thìch từ 1, 2, 3, 4… đến n. Chƣơng 2 có thứ tự chú thìch từ 1, 2, 3, 4… đến n. …………………………………………………… 4. VIẾT TẮT Để tiện theo dõi, chúng tôi hạn chế sử dụng các từ viết tắt trong luận án ngoại trừ những thuật ngữ đƣợc lặp lại rất nhiều lần. Mỗi thuật ngữ đƣợc viết tắt này sẽ đƣợc ghi đầy đủ khi xuất hiện lần đầu trong mỗi chƣơng, bên cạnh đó là chữ viết tắt đƣợc để trong dấu ngoặc đơn. Vì dụ: Cao Xuân Hạo (chủ biên ) [2005] cho rằng đại từ phiếm đị nh (ĐTPĐ) trong tiếng Việt gồm sáu loại. BẢNG DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN 1 Bn: bổ ngƣ̃

9

LT: lƣợng từ

2 CĐT: chỉ định từ

10 LTPĐ: lƣợng từ phiếm định

3 CĐTPĐ: chỉ định từ phiếm định

11 QTPĐ: quán từ phiếm định

4 Cn: chủ ngữ

12 TPĐ: từ phiếm định

5 DT: danh từ

13

6 ĐT: đại từ

14 TrT: trạng từ

7 ĐTNV: đại từ nghi vấn

15 TrTPĐ: trạng từ phiếm định

8 ĐTPĐ: đại từ phiếm định

16 VT: vị từ

TT: tình từ

x

5. KÝ HIỆU Một số ký hiệu sau đây đƣợc sử dụng trong luận án: 1 Dấu /: hay, hoặc

5

Dấu ≈: có giá trị tƣơng đƣơng với

2 Dấu +: có, cộng với, kết hợp với

6

Dấu *: câu không chấp nhận đƣợc

3 Dấu →: có thể dịch thành, có thể 7 hiểu là 4 Dấu =: có giá trị bằng với

Dấu ?: câu khó có thể chấp nhận đƣợc

8

Dấu X: hính thức không có trong tiếng Anh

1

MỞ ĐẦU 0.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Từ phiếm định1 (TPĐ) là lớp từ xƣa nay ìt nhiều đã đƣợc đề cập đến trong hầu hết các sách ngữ pháp (grammar) tiếng Việt và tiếng Anh. Nhƣng một công trính xem xét đầy đủ về lớp từ này thí từ trƣớc tới nay chƣa hề có. Việc nghiên cứu TPĐ (indefinite word) một cách có hệ thống theo hƣớng đối sánh giữa hai ngôn ngữ ViệtAnh sẽ rất có ý nghĩa khoa học và thực tiễn ví nó không những góp phần vào việc nghiên cứu ngữ pháp, ngữ nghĩa (semantics) và ngữ dụng (pragmatics) của một ngôn ngữ mà còn đóng góp tìch cực vào những công việc mang tình thực tiễn sâu sắc hơn nhƣ: việc dịch thuật giữa các ngôn ngữ, việc biên soạn các loại từ điển, sách giáo khoa, giáo trình… Là giảng viên giảng dạy tiếng Anh ở trƣờng Đại học Luật Tp. Hồ Chì Minh, trong quá trính giảng dạy chúng tôi nhận thấy có rất nhiều sinh viên năm thứ hai2 trong các lớp: Dân sƣ̣ , Hính sự và Hành chánh K 32… không biết TPĐ là gí cả. Để giúp các sinh viên này biết đƣợc ý nghĩa và chức năng của TPĐ cũng nhƣ những điểm tƣơng đồng và dị biệt giữa TPĐ tiếng Việt và tiếng Anh và thí nhất thiết phải có một công trính nghiên cứu riêng về TPĐ trong tiếng Việt theo hƣớng đối sánh với lớp từ tƣơng đƣơng trong tiếng Anh. Từ những lý do đƣợc đề cập bên trên, chúng tôi quyết định chọn đề tài: “Từ phiếm định trong tiếng Việt (so sánh với tiếng Anh)” làm đối tƣợng nghiên cứu của luận án với niềm hy vọng rằng những kết quả nghiên cứu về lớp từ này sẽ rất hữu 1

Có rất nhiều tên gọi khác nhau cho lớ p từ này. Nếu nhƣ Trƣơng Văn Chì nh và Nguyễn

Hiến Lê [1963]… gọi nó là từ bất định thì Nguyễn Kim Thản [1964/97] và Bùi Đức Tịnh [1966/95]… gọi là từ phiếm chỉ. Trong khi đó Cao Xuân Hạo (chủ biên) [2005]… lại gọi là từ chưa xác đị nh , từ không xác đị nh . Nhƣng để thống nhất , chúng tôi chọn cách gọi tên theo Nguyễn Đƣ́c Dân [1987] cho lớp từ này là từ phiếm đị nh trong suốt luận án. 2

Ở trƣờng Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh, sinh viên bắt đầu học tiếng Anh tƣ̀ học kỳ 1 năm

thƣ́ hai.

2

3

Các tác giả cũng nhấn mạnh thêm rằng LTPĐ thƣờng không có loại từ (classifier) hay LT (quantifier) trỏ đơn vị (unit) theo sau. Vì dụ: (3) Ông Giáp có nhiều nhà cho thuê lắm. Các từ đơn và từ kép nhƣ: cả, tất, hết thảy, tất cả đƣợc gọi là những LT trỏ lƣợng toàn thể. Vài, dăm, mấy, mƣơi đƣợc gọi là LT trỏ lƣợng phỏng chừng và mỗi, một là những LT trỏ lƣợng nhất định. Trong khi đó, những, các, mọi đƣợc coi là những LT trỏ số. Vì dụ: (4) Chị Giáp mua tất cả cam của chị Ất. 0.2.1.3. Nguyễn Kim Thản Trong quyển Nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt xuất bản năm 1964/97, ở phần đại từ nghi vấn (ĐTNV), tác giả có nêu ý nghĩa phiếm đị nh của các

từ này. Theo tác

giả, tất cả các ĐTNV (interrogative pronoun) trong tiếng Việt đều có thể có ý nghĩa phiếm đị nh, nghĩa là các từ này không còn ý nghĩa nghi vấn nữa mà chỉ có ý nghĩa chung chung, không trỏ vào một sự vật, một tình chất hay một trạng thái cụ thể nào. Ý nghĩa của ĐTNV trở nên phiếm đị nh khi ĐTNV đƣợc đặt trƣớc từ cũng và khi đó ĐTNV trở thành ĐTPĐ . Theo tác giả , các ĐTPĐ bao gồm ai, gì, đâu, đâu đâu, đâu đấy, nào, sao, bao giờ, bao nhiêu. Vì dụ: (5) Cái gì thái quá cũng không tốt. Các ĐTNV cũng trở thành ĐTPĐ khi chúng đƣợc dùng trong

câu phủ định

(negative sentence) và câu cảm thán (exclamatory sentence). (6) Thứ chẳng nói gì… (7) Vợ con gì! Ngoài ra, tác giả cũng đề cập đến các LTPĐ vài, dăm, cả, tất cả, hết thảy, mọi. 0.2.1.4. Bùi Đức Tịnh Các tiểu loại TPĐ đƣợc tác giả đề cập đến trong quyển Văn phạm Việt Nam công bố năm 1966/95 là ĐTPĐ, CĐTPĐ và LTPĐ . ĐTPĐ gồm hai loại: loại chỉ ngƣời : ai, ai ai, nấy, ai nấy, ngƣời, kẻ… kẻ, kẻ… ngƣời, kẻ thì… ngƣời thì, loại chỉ ngƣời lẫn vật: cả, tất, tất cả, hết thảy. Vì dụ: (8) Ai lo việc nấy. (việc nấy = việc của ngƣời ấy)

4

CĐTPĐ thì có nào, gì, chi, kia, nọ, gì… ấy (nấy), nào… ấy (nấy), bất cứ và các từ vốn là LTPĐ nhƣ: mỗi, tƣ̀ng, vài, mấy, một í t, cả, tất cả , hết thảy, nhiều, các, nhƣ̃ng, phần đông, đa số. Vì dụ: (9) Cha nào con nấy. Trong khi đó, LTPĐ lại bao gồm mỗi, từng, vài, mấy, ít, thiểu số, cả, tất cả, hết thảy, nhiều, các, những, phần đông, đa số, đại đa số, tất cả mọi. (10) Mỗi ngƣời đều có nhiệm vụ trong xã hội. Một điều đáng lƣu ý, theo tác giả, là tính từ (TT) khác cũng có thể biến di từ loại thành một CĐTPĐ. Vì dụ: (11) Anh ấy bây giờ khác ngày trƣớc rất nhiều. Khác ở đây chỉ một tình cách (không giống, đã thay đổi). Do vậy nó là TT (adjective). (12) Ông hãy tím ngƣời khác. Khác trong câu này thêm một ý nghĩa khái quát vào cho ngƣời nên nó đã biến di từ loại thành một CĐTPĐ. 0.2.1.5. Lê Văn Lý Trong quyển Sơ thảo ngữ pháp Việt Nam xuất bản năm 1972, ở hạng mục số, tác giả có đề cập đến một số LTPĐ mà tác giả gọi là những ngữ vị3 (glosseme) chỉ số nhiều nhƣ: những, mấy, lắm, nhiều và những ngữ vị chỉ số tập hợp: cả, các, mọi. Theo tác giả, tất cả các từ này đều đứng trƣớc DT. Vì dụ: (13) Làng này chỉ có mấy gia đính thôi. (14) Ngƣời đó thí ch lắm con. 0.2.1.6. Nguyễn Tài Cẩn Trong quyển Ngữ pháp tiếng Việt xuất bản năm 1975/96, tác giả có đề cập đến hai tiểu loại TPĐ. Đó là LTPĐ và quán từ phiếm định (QTPĐ). LTPĐ gồm nhƣ̃ng tƣ̀ chỉ lƣợng phỏng chừng nhƣ: vài, dăm, dăm ba, mƣơi, nhƣ̃ng tƣ̀ chỉ sự phân bố 3

Là “nhƣ̃ng tƣ̣ ngƣ̃ diễn tả nhƣ̃ng tƣơng quan giƣ̃a nhƣ̃ng ý nghĩ a vị

27]

.” [Lê Văn Lý , 1972,

5

(distribution): mỗi, tƣ̀ng, mọi và những từ chỉ ý nghĩa toàn bộ : tất cả , hết thảy , hầu hết , cả. Theo tác giả , các từ chỉ số lƣợng này thƣờng xuất hiện ở p

hần đầu

danh ngữ (noun phrase). Vì dụ : vài học sinh. QTPĐ (indefinite article) bao gồm các từ nhƣ̃ng, các, một. 0.2.1.7. Nguyễn Đức Dân Trong quyển Lôgích, ngữ nghĩ a và cú pháp xuất bản năm 1987, tác giả đã đề cập rất rõ đến chƣ́c năng ngữ dụng của TPĐ trong tiếng Việt. Theo tác giả, ngƣời ta có thể dùng ĐTPĐ để: – Khẳng định tuyệt đối: (15) Ở đâu cũng có ngƣời tốt. – Phủ định tuyệt đối: (16) Sinh viên nào anh Ba cũng không biết. – Bác bỏ: Bác bỏ với gì: (17) Có việc gì anh ấy không biết. Bác bỏ với đâu: (18) Tôi có quyền bính luận sở thìch của ngƣời khác đâu. Bác bỏ với sao: (19) Anh bảo nó đến sao đƣợc. Ngoài ra, một số LTPĐ khác cũng đƣợc nhắc đến . Đó là các lượng từ tồn tại (existential quantifier): một số, dăm, vài ba, mấy, nhiều, phần lớn, ít và các lượng từ phổ quát (universial quantifier): tất cả, mọi, mỗi, toàn thể, bất kỳ. (20) Tôi đã hỏi mọi ngƣời, chỉ còn cô Ba là chƣa hỏi. 0.2.1.8. Diệp Quang Ban Trong quyển Ngữ pháp tiếng Việt phổ thông (tập 1) xuất bản năm 1989, tiểu loại TPĐ đƣợc tác giả nhắc đến là ĐTPĐ . Các từ này đƣợc dùng trong câu khẳng đị nh (positive/affirmative sentence) tuyệt đối và câu phủ đị nh tuyệt đối. Vì dụ: (21) Ai cũng (không) biết nó. (22) Ở đâu cũng không mƣa.

6

Ngoài ra, cũng theo tác giả, các từ này còn đƣợc dùng trong câu bác bỏ. Chẳng hạn: (23) Có ai việc gì đâu? Trong câu này, có… đâu là khuôn bác bỏ và đâu không phải là ĐT với ý nghĩa nghi vấn mà là ĐT với ý nghĩa phiếm định. 0.2.1.9. Bùi Tất Tƣơm (chủ biên), Nguyễn Văn Bằng và Hoàng Xuân Tâm Trong giáo trình Cơ sở ngôn ngữ học và tiế ng Việt xuất bản năm 1997, trong phần đại từ (ĐT), các tác giả có nhắc đến các ĐTPĐ ai, gì, đâu, nào, sao, bao giờ, bao nhiêu. Trong phần LT, các LTPĐ mỗi, từng, mấy, những, các, mọi, cả, tất cả, số đông, vô số cũng đƣợc nhắc đến. Theo các tác giả, mấy và những luôn luôn đòi hỏi DT trỏ đơn vị đi theo nó phải đƣợc hạn định loại hoặc đặc trƣng, hoặc phải đƣợc chỉ xuất (demonstrative). Vì dụ: mấy quyển sách, những tấm ảnh. Cũng theo các tác giả , các, mọi, cả, tất cả chỉ toàn bộ số phần tử trong một tập hợp đã đƣợc tiền giả định4 (presupposition), nhƣng chúng cũng không chỉ ra đƣợc một số đếm chình xác hay ƣớc chừng nào cả. Vì dụ: (24) Mọi ngƣời sinh ra đều có quyền bính đẳng. 0.2.1.10. Đỗ Thị Kim Liên Trong quyển Ngữ pháp tiếng Việt công bố năm 1999, ở phần ĐTNV, tác giả có đề cập thêm rằng ĐTNV còn có thể sử dụng nhƣ ĐT (pronoun) mang ý nghĩa phiếm đị nh. Các ĐTPĐ đƣợc dùng để chỉ sự phủ định, sự bác bỏ. Chúng là những ĐTNV chuyển hóa thành và chúng chỉ có thể tồn tại trong tiếng Việt mà thôi. Vì dụ: (25) Ai mà biết đƣợc. = Không ai biết. (26) Nói làm gì. = Không nên nói. (27) Có sao đâu. = Không việc gì. (28) Tôi đâu có biết. = Không biết. (29) Tôi có bao giờ nói. = Không nói. 4

Là “nhƣ̃ng điều không nói ra mà ngƣời ta lại nhận ra . Không nói ra nhƣng không vì không

muốn nói ra, mà ví cơ chế ngôn ngữ.” [Nguyễn Đƣ́c Dân, 2001, 14]

7

(30) Tôi nào có biết. = Không biết. Ngoài ra , một số ĐTPĐ khác mà tác giả gọi là ĐT

tổng thể cũng đƣợc nhắc đến

nhƣ: cả, tất cả, hết thảy. 0.2.1.11. Nguyễn Phú Phong Các tiểu loại TPĐ đƣợc tác giả nhắc đến trong quyể n Những vấn đề ngữ pháp tiếng Việt xuất bản năm 2002 là các ĐTPĐ ai, đâu, gì, các CĐTPĐ nào, kia, nọ, bao nhiêu và các QTPĐ nhƣ̃ng, các, một. 0.2.1.12. Cao Xuân Hạo (chủ biên), Nguyễn Văn Bằng, Hoàng Xuân Tâm và Bùi Tất Tƣơm Với quyển Ngữ đoạn và từ loại xuất bản năm 2005, các tác giả có đề cập đến ĐTPĐ và LTPĐ. Theo các tác giả, ĐTPĐ đƣợc dùng để chỉ những sự vật hoặc sự tình (state of affairs) phiếm định. Chúng bao gồm sáu loại: chỉ ngƣời ai, chỉ vật gì, nào, chỉ địa điểm đâu, chỉ thời gian bao giờ, chỉ số lƣợng bao nhiêu và chỉ sự tì nh sao. Trong khi đó, LTPĐ bao gồm các từ những, các, mấy, mỗi, từng, mọi, cả, tất cả. Các từ này làm lượng ngữ5 (quantifier) của DT trỏ đơn vị làm trung tâm trong danh ngữ. Chẳng hạn: mấy ngƣời thợ xây, những ngôi nhà này, từng miếng ăn, tất cả các bạn. 0.2.2. Việc nghiên cƣ́u từ phiếm đị nh trong tiếng Anh Cũng giống nhƣ TPĐ trong tiếng Việt, TPĐ trong tiếng Anh cũng đã đƣợc nhắc đến trong các sách ngữ pháp từ rất lâu, nhiều nhất và mạnh mẽ nhất là vào thập niên 70 trở về sau. Khi nhắc đến các TPĐ trong tiếng Anh thí không thể không nhắc đến các tác giả tiêu biểu sau đây: 0.2.2.1. G. Leech và J. Svartvik Trong quyển A communicative grammar of English xuất bản lần đầu vào năm 1975, các tác giả có đề cập đến bốn tiểu loại TPĐ: LTPĐ bao gồm every, all, each, both, some, any, either, many, more, most, enough, (a) few, fewer, less, several, 5

Là đị nh ngữ (determiner) chỉ lƣợng đƣ́ng phí a trƣớc.

8

much, (a) little, least, no, none, neither, lots of, a lot of, plenty of, a great deal of, a large amount of, a large number of. Các LTPĐ này có thể đƣợc dùng nhƣ CĐTPĐ. Vì dụ: (31) We didn‟t buy much food. „Chúng tôi không mua nhiều thƣ́c ăn.‟ ĐTPĐ bao gồm everybody, everyone, somebody, someone, anybody, anyone, nobody, no one, everything, something, anything, nothing và các từ vốn là LTPĐ nhƣ: all, each, both, some, any, either, many, more, most, enough, (a) few, fewer, less, several, much, none, neither. Ý n ghĩa phiếm định của c ác ĐT one, you, they cũng đƣợc nhắc đến. Vì dụ: (32) One never knows what may happen. „Ngƣời ta không bao giờ biết đƣợc chuyện gí có thể xả y ra.‟ Trạng từ phiếm định (TrTPĐ) bao gồm somewhere, anywhere, everywhere, nowhere, often, always, usually, regularly, frequently, sometime, sometimes, occasionally, rarely, seldom, ever, never. Vì dụ: (33) They regularly take their dog for a walk in the evening. „Họ thƣờng dắt chó đi bộ dạo chơi vào ban đêm.‟ QTPĐ bao gồm a, an. Các từ này đƣợc s ử dụng khi ngƣời nghe không biết đƣợc ngƣời nói muốn nói đến ngƣời nào, vật gì một cách cụ thể . Vì dụ: (34) Bill became a successful businessman. „Bill trở thành một thƣơng gia thành công.‟ 0.2.2.2. A.J. Thomson và A.V. Martinet Trong quyển A practical English grammar phát hành năm 1985, các tác giả đã đề cập đến QTPĐ a, an và các ĐTPĐ you, one, they. Ngoài ra, các tác giả cũng nêu cách dùng của một số TPĐ khác nhƣ: all, every, each, both, either, neither, some, any, no, other, another, someone, somebody, something, anyone, anybody, anything, no one, nobody, nothing, everyone, everybody, everything. Tác giả đã phân tìch cách dùng các từ này tƣơng đối rõ, đặc biệt là các từ all, every và each. All mang nghĩa một số ngƣời hay vật đƣợc xem nhƣ là một nhóm, trong khi đó every mang nghĩa một số ngƣời hay vật đƣợc xem nhƣ riêng lẻ. Nhƣng

9

trong thực tế, every và các từ ghép của nó thƣờng đƣợc dùng khi ngƣời ta nghĩ về một nhóm. Each mang nghĩa một số ngƣời hay vật đƣợc xem nhƣ riêng lẻ. Every có thể mang nghĩa này nhƣng ìt nhấn mạnh đến tình chất riêng lẻ hơn. Vì dụ: (35) Every man had a weapon. „Mọi ngƣời đàn ông đều có vũ khì.‟ Câu này ngụ ý rằng ngƣời nói đã đếm những ngƣời đàn ông, đếm những vũ khì và thấy rằng hai con số này khớp với nhau. 0.2.2.3. M. Frank Trong quyển Modern English: A practical reference guide xuất bản năm 1986, tác giả có đề cập đến QTPĐ, ĐTPĐ và LTPĐ. ĐTPĐ bao gồm someone, somebody, something, anyone, anybody, anything, no one, nobody, nothing, everyone, everybody, everything. Trong khi đó, LTPĐ bao gồm all, another, any, both, each, either, few, least, less. Các từ này, theo tác giả, vừa có thể sử dụng nhƣ ĐT vừa có thể sử dụng nhƣ TT. (36) No one passed the examination. „Không ai thi đậu cả.‟ (37) He bought some chairs. „Anh ta mua một số ghế.‟ 0.2.2.4. J. Allsop Các tiểu loại TPĐ mà tác giả đề cập đến trong quyển Students’ English grammar xuất bản năm

1992 là các QTPĐ

a, an, các ĐTPĐ someone, somebody,

Không có gì thú vị hơn là viết về những gì các tiêu chuẩn là. Xem xét ý nghĩa của từ, ví dụ, từ đồng nghĩa và nói về số phận của khái niệm trong thế giới hiện đại.

Giá trị

Định nghĩa của “định mức” là vô cùng đa dạng. Do đó, để đẩy ra khỏi một cái gì đó, chúng ta sẽ thấy phổ của các giá trị có thể:

Thiết lập pháp lý, được công nhận, theo thói quen, nói chung là ràng buộc của sự vật. Đối với anh, chuẩn mực là uống một ly kefir mỗi tối trước khi đi ngủ.

Biện pháp cài đặt, giá trị trung bình của một cái gì đó. Càng Ivanov đang trồng 5 cây, Petrov là một, trung bình họ hoàn thành định mức 3 cây mỗi ngày.

Có một biểu thức là Bình thường, có thể được quy cho cả hai giá trị thứ nhất và thứ hai, bởi vì nó nắm bắt trạng thái thông thường của một ai đó hoặc một cái gì đó. Một mặt, đây là thứ tự thông thường của sự vật, và mặt khác, trạng thái trung bình của một vật hoặc người.

Ví dụ:

Sầu – Làm thế nào là Petrov và khó tiêu của mình?

– Alexey Semenovich, bình thường. Anh ấy đã ở bác sĩ vào một ngày khác.

Là bản chất của câu hỏi được làm rõ, các tiêu chuẩn là gì? Chúng tôi hy vọng như vậy.

Như mọi khi, để củng cố việc sở hữu kiến ​​thức mới, chúng tôi sẽ không để anh hùng nghiên cứu của chúng tôi một mình và cho anh ấy bạn bè dưới dạng từ thay thế, tương tự ngữ nghĩa.

Từ đồng nghĩa

Một từ có thể có bất kỳ thay thế theo ngữ cảnh. Chúng tôi sẽ chỉ tập trung vào những điều quan trọng nhất. Họ đây rồi:

Đây là những từ đồng nghĩa gần nhất. Và một lời khuyên khác: nếu đối tượng nghiên cứu có ích cho người đọc, thì hãy để anh ta lựa chọn cẩn thận thay thế. Định mức là gì? Đây là một từ cực kỳ mơ hồ, vì vậy bạn cần cảnh giác với nó. Từ đồng nghĩa thường biểu cảm hơn.

Định mức số lượng

Định mức có thể vừa là một khái niệm khách quan, vừa là một chỉ số chủ quan. Ví dụ, nhân viên của tạp chí Thanh niên hôm qua, hôm nay, ngày mai có 12 người, và vấn đề này bao gồm 36 bài báo. Mỗi nhân viên cần viết 3 bài viết mỗi tháng để tạp chí không thất bại về tốc độ thực hiện và tài liệu được giao đúng hạn.

3 bài báo nên là sắt. Với những số liệu này, không thể đàm phán hoặc bằng cách nào đó thay đổi. Và tất cả bởi vì tạp chí không phải là một người, mà là một loại thực thể trừu tượng, trái lại, tự nó quy định mọi người. Trên bất kỳ sản xuất, thậm chí trí tuệ, có chỉ số hiệu suất.

Trong thời Xô Viết, các số liệu tồn tại nhiều hơn cho các nhà chức trách hơn là kết quả thực tế, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Một ví dụ nổi tiếng là Stakhanov, người cuối cùng bắt đầu có nghĩa là người đánh trống lao động, người hoàn thành hai hoặc ba chỉ tiêu mỗi ca. Và nếu bạn xem phim Liên Xô về công nhân (rõ ràng là họ có một mục tiêu ý thức hệ nhất định), thì ở đó những người làm việc chăm chỉ khá không chính thức về hồ sơ cá nhân của họ.

Đúng vậy, khi sức mạnh của những người Xô Viết trở nên suy đồi, ý nghĩa của từ “Norm Norm” ngày càng mất đi cường độ cảm xúc. Và ở nước Nga hiện đại, chế độ độc tài của giấy tờ đã thay thế bản chất sống của thực tế. Đúng vậy, đây là một căn bệnh cũ. Để xác minh điều này, chỉ cần đọc hoặc đọc lại N.V. Gogol và linh hồn đã chết của anh ta.

Vì vậy, trong mọi trường hợp, câu hỏi chính: định mức là gì và nó là gì? Bởi vì nó là chỉ số định lượng quyết định mục tiêu của tổ chức và mức độ hiệu quả của nó. Đúng vậy, tất cả chúng ta đều biết rằng một hệ thống như vậy là không hoàn hảo, và một số đồng chí đặc biệt thông minh dễ dàng thao túng nó, nhưng đây là một câu chuyện khác.

Chuẩn mực xã hội

Như người đọc có thể đã đoán, các chuẩn mực hành vi là các cơ sở chủ quan phụ thuộc vào xã hội, môi trường và thời gian.Các đơn đặt hàng như vậy là điện thoại di động, mặc dù tính tương đối của chúng là tùy ý. Ví dụ, bao xa là có thể vượt qua truyền thống? Điều này là khá khó khăn và canon công khai dường như không quá tầm thường với người đi ngược dòng. Một chuẩn mực xã hội là một quy ước ở một mức độ nhất định. Người đọc có thể dễ dàng thấy điều này nếu anh ta ít nhất nhìn vào thời trang.

Vào đầu thế kỷ 20, việc một người phụ nữ mặc quần dài là không đứng đắn, vào thời đó người ta tin rằng quần là một yếu tố nam độc quyền của tủ quần áo. Bây giờ thì sao Phụ nữ kinh doanh thích phù hợp với kinh doanh chính thức với quần tây.

Ví dụ, một người đàn ông ăn mặc theo phong cách châu Âu sẽ được xem xét và trông bất thường trong một bộ lạc châu Phi. Điều tương tự cũng đúng với một người châu Phi trong trang phục dân gian ở giữa Paris. Chúng tôi không mệt mỏi khi nhắc nhở rằng một chuẩn mực xã hội là một hiện tượng chuyển động và phụ thuộc vào các giá trị và tâm trạng cơ bản của thời đại trị vì ở đây và bây giờ.

“Norm” – một khái niệm bí ẩn

Thật đáng tiếc hay không, nhưng bây giờ thật khó để trả lời câu hỏi định mức là gì, bởi vì không ai thực sự biết điều này. Các giá trị cơ bản của một người bình thường (công việc, gia đình, tình bạn) bị bào mòn trong dòng chảy công nghệ hiện đại của cuộc sống. Thể chế hôn nhân đang khủng hoảng, người giàu thích có con, nhưng không sống chung. Một số thực hành hôn nhân khách.

Công việc được chia thành các dự án. Bây giờ không ai mơ ước được làm việc trong một văn phòng trong 20 năm, sau đó nghỉ hưu và chết bình yên trên một chiếc giường ấm áp được bao quanh bởi những người thân.

Tình bạn? Đơn giản là không có thời gian cho nó – một người đang sống cuộc sống quá bận rộn.

Người đọc sẽ nói rằng mọi thứ quá ảm đạm. Không hề. Bây giờ là lúc một người giải quyết nhiều vấn đề riêng lẻ, không dựa vào ma trận làm sẵn do xã hội đề xuất.

* Khái niệm.

– Chất l­ượng giáo dục – đào tạo có thể đánh giá trực tiếp qua sản phẩm đào tạo, qua chất lư­ợng sv, hs lên lớp, tốt nghiệp, tuy nhiên cũng có thể đánh giá gián tiếp qua các điều kiện để đảm bảo chất lư­ợng.

– Kiểm định chất lư­ợng tiếp cận theo cách phối hợp hai cách đánh giá trên.

– Kiểm định chất lư­ợng giáo dục – đào tạo là một hệ thống tổ chức và giải pháp để đánh giá chất lư­ợng giáo dục – đào tạo ( đầu ra) và các điều kiện bảo đảm chất lư­ợng giáo dục – đào tạo theo các chuẩn mực đ­ược quy định.

ư– Những ch­ương trình giáo dục – đào tạo và cơ sở đào tạo đạt chuẩn sau khi kiểm định, đư­ợc thông báo công khai cho ng­ười học, ng­ ời sử dụng lao động và toàn xã hội như một bằng chứng bảo đảm cho chất lư­ợng giáo dục – đào tạo của các cơ sở và các ch­ương trình đào tạo.

* ý nghĩa của đánh giá, kiểm định chất lượng

– ý nghĩa của đánh giá:

+ Giúp GV xác nhận thực trạng dạy và học. Giúp giáo viên điều chỉnh hoạt động dạy, điều khiển hoạt động học để hoàn thiện hoạt động dạy học

+Giúp nhà tr­ường tự đánh giá chất l­ợng dạy học và giáo dục học sinh.

+ Đối với người học: điều chỉnh quá trình học

+ Đối với người quản lý: Nắm được chất lượng của việc dạy, việc học. Điều chỉnh hoạt động dạy, hoạt động học

* ý nghĩa.

Kiểm định chất l­ượng mang lại cho cộng đồng, đặc biệt là sv, hs sự đảm bảo chắc chắn một trư­ờng học đã d­ợc chứng minh thỏa mãn các yêu cầu và tiêu chí đáng tin cậy và có đủ cơ sở để tin rằng trư­ờng này sẽ tiếp tục đạt các yêu cầu và tiêu chí đã đề ra.

Kiểm định chất lư­ợng không những mang lại cho cộng đồng bằng chứng về chất l­ượng đào tạo nhà trường mà còn mang lại cơ hội và động cơ để nâng cao chất l­ượng cho các tr­ờng đã qua kiểm định. Một trư­ờng học chỉ đ­ợc công nhận về chất l­ượng khi đáp ứng đ­ược các yêu cầu và tiêu chí của hội đồng kiểm tra và chịu sự kiểm tra của các cán bộ đánh giá giàu kinh nghiệm và hiểu các yêu cầu kiểm định của giáo dục đại học.

Kiểm định chất l­ượng mang lại cho các tr­ường cơ hội tự phân tích đánh giá để có những cải tiến về chất lư­ợng.

Chu Văn Quý @ 14:17 18/01/2011 Số lượt xem: 8175

a. Định nghĩa vật chất của LN:

– Hoàn cảnh ra đời của định nghĩa: Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 có một loạt phát minh khoa học mang tính bước ngoặt ra đời như phát hiện ra tia X, tia rơn – gen, trường điện từ, học thuyết tiến hoá, định luật bảo toàn vật chất và vận động, định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng… Những phát minh khoa học này làm cho quan niệm siêu hình, máy móc về vật chất vấp phải mâu thuẫn khi không thể giải thích được các hiện tượng cho phát minh khoa học mới. Lợi dung điều đó, chủ nghĩa duy tâm vật lý đi tới phủ định vật chất, cho rằng vật chất biến mất, tiêu tan. Trong bối cảnh đó, khái quát những thành tựu khoa học đương thời, LN đã đưa ra định nghĩa về vật chất.

– Nội dung định nghĩa: Trong tác phẩm “Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán”, LN đã đưa ra định nghĩa về vật chất như sau:

“Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan, được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”.

– Phân tích nội dung của định nghĩa: +Trong định nghĩa vật chất này, LN chỉ rõ “vật chất là một phạm trù triết học”, nghĩa là vật chất được LN sử dụng với tư cách là phạm trù triết học chứ không phải với tư cách là phạm trù của các khoa học cụ thể khác. Đã làm phạm trù triết học thì nó mang tính khái quát, trừu tượng hoá cao, đồng thời thể hiện thế giới quan và phương pháp luận triết học. Hơn nữa, phạm trù triết học mang tính khái quát hoá rộng hơn so với phạm trù của các khoa học khác. Điều này có nghĩa vật chất được hiểu theo nghĩa triết học khác với phạm trù vật chất được dùng trong khoa học vật lý, hoá học, chính trị học…

+ Trong định nghĩa của mình, LN cũng nói rằng vật chất “được dùng để chi thực tại khách quan”, có nghĩa là vật chất có rất nhiều thuộc tính nhưng thuộc tính cơ bản nhất, quan trọng nhất, thuộc tính cần và đủ để phân biệt cái gì thuộc vật chất và cái gì không thuộc vật chất chính là thực tại khách quan.

Thực tại khách quan là sự tồn tại thực và khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người và loài người. Những gì có thuộc tính Êy thì thuộc về vật chất. VD: Quan hệ sản xuất là một phạm trù vật chất. Nhưng tình

yêu, truyền thống dân tộc lại thuộc phạm trù ý thức.

+ “… được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác” có nghĩa là thực tại khách quan (tức vật chất) có trước, còn cảm giác của con người (tức ý thức) là cái có sau. Điều này cũng có nghĩa cảm giác của con người (ý thức) có thể phản ánh được thực tại khách quan (tức vật chất). Hay nói cách khác, thực tại khách quan không tồn tại trừu tượng mà thông qua các dạng tồn tại cụ thể của mình và bằng cảm giác (ý thức) mà con người có thể nhận thức được.

b. Ý nghĩa khoa học

– Định nghĩa về vật chất của LN đã chống lại được cả quan điểm duy tâm chủ quan và quan điểm duy tâm khách quan về vấn đề cơ bản của triết học và về phạm trù vật chất.

– Định nghĩa này đã giải quyết được vấn đề cơ bản của triết học trên cả hai mặt” bản thể luận và nhận thức luận. Phái bản thể luận cho rằng vật chất có trước, ý thức có sau. Phái nhận thức luận thì cho rằng ý thức tư duy, nhận

thức được vật chất.

– Nội dung định nghĩa vật chất của LN đã khắc phục được tính trực quan siêu hình, máy móc trong quan niệm về vật chất của chủ nghĩa duy vật cũ, đồng thời kế thừa được những tư tưởng duy vật biện chứng về vật chất của

Mác – Ăngghen.

– Định nghĩa vật chất của LN là cơ sở thế giới quan khoa học và phương pháp luận đúng đắn cho các nhà khoa học trong nghiên cứu thế giới vật chất.

– Định nghĩa vật chất của LN là cơ sở khoa học cho việc xây dựng quan điểm duy vật biện chứng trong lĩnh vực xã hội.

– Định nghĩa này là một khuôn mẫu về định nghĩa khoa học, mở ra một phương hướng mới cho định nghĩa trong logic biện chứng.